به گزارش تحریریه، نشریه «اکونومیست» مدعی است برخلاف نمایش ظاهری رهبران روسیه و چین، دوستی دو کشور مرزهای مشخصی دارد و هر یک اهداف خاصی را دنبال می کنند و ممکن است  در آینده دچار اختلاف نظر شوند.

در بخش نخست این گزارش آمده است:

روند حرکت زمان با وحشت آفرینی روسیه در اوکراین موافق نیست. هر ساعت دردسرهای جدیدی برای مردم و دولت اوکراین با اشتباه محاسباتی «ولادیمیر پوتین» رهبر روسیه در راه اندازی یک جنگ، آشکار می کند.

درحالیکه آمریکا با هدف جلوگیری از خشونت بیشتر روسیه از حمایت و کمک آشکار به کی‌یف خودداری می کند، یک قدرت بزرگ دیگر یعنی چین نیز شکیبایی می کند. مقامات این کشور اطمینان دارند که حل و فصل جنگ تا حد زیادی به نفع پکن تمام می شود. از زمان تهاجم در ۲۴ فوریه، چین درخواست‌های مکرر دولت‌های خارجی مبنی بر اینکه فعالانه‌تر برای متقاعد کردن روسیه جهت پایان دادن به این آشفتگی وارد عمل شود، رد کرده است.

رویکرد پکن به بحران اوکراین

پکن از فراخوان‌های همه طرف‌های درگیری برای خویشتن‌داری فراتر نرفته است. مقامات غربی، وزرای خارجه از اسپانیا تا سنگاپور، از چین خواسته اند تا نفوذ گسترده خود بر روسیه را اعمال کند.

چین دوست دارد خود را به عنوان یک قدرت صلح دوست و مخالف تهاجمات خارجی معرفی کند. آنها اما از ناتوانی روسیه در میدان نبرد متعجب شدند. در این پرونده، چین موضع شبه بی‌طرفی اما همراه با حمایت از روسیه را حفظ کرد و  تنها در مورد نیاز به صلح سخنانی بیان می کند؛ در عین حال استدلال‌های پوتین مبنی بر دفاع از روسیه در برابر آمریکا و گسترش ناتو را تایید کرده است.

اکنون دولت‌های غربی از این می‌ترسند که چین ممکن است تصمیم گرفته باشد که «بنشیند و فاجعه را تماشا کند». یک دیپلمات غربی می‌گوید چین انتظار دارد نیروی روسیه ظرف چند هفته پیروز شوند. غرب نگران است طرح رهبران چین این باشد که از فشار برای آتش‌بس تنها در جهت حفظ آبروی پوتین قاطعانه‌تر استفاده کند یا اینکه پس از اشغال کی‌یف پیشنهاد بازسازی شهرهای ویران شده اوکراین را بدهد و در بازسازی آن مشارکت کند.

 «شی جین پینگ» رئیس جمهور چین یک ماه قبل از حمله روسیه، بیانیه مشترکی را با پوتین امضا کرد که در آن تاکید داشت دوستی بین دو کشور هیچ محدودیتی ندارد. همچنین پکن مخالفت خود را با هرگونه گسترش بیشتر ناتو و ایجاد اتحاد آمریکایی در آسیا ابراز کرد.

برای شی، که امیدوار است در اواخر سال ۲۰۲۲ سومین دوره ریاست حزب کمونیست را به دست آورد، اکنون دوره پرمخاطره ای است، او نباید به شکل یک رهبر شکست خورده یا بازنده دیده شود.

اما مهم نیست که جنگ چگونه پیش می‌رود، پکن از روابط خود با کرملین به‌عنوان وسیله‌ای برای تقویت قدرت خود بهره می برد و نه روسیه. گزارش های اطلاعاتی نشان می دهند روسیه از چین هواپیماهای بدون سرنشین، موشک های زمین به هوا و سایر کمک های نظامی خواسته است. وزارت امور خارجه چین اما این گزارش ها را اطلاعات نادرست خواند.

با این حال رئیس جمهوری چین تمایل ندارد به عنوان مقصر در جنگ پوتین نامیده شود هر چند که او ممکن است بهترین دوست کرملین باشد. همچنین نشانه ای از عجله چین برای سوءاستفاده از پریشانی غرب و حمله به تایوان وجود ندارد. برخلاف پوتین که به نظر می‌رسد از ایجاد چالش‌های دراماتیک برای نظم جهانی خوشحال است، رهبر چین محتاطانه ‌تر رفتار می کند.

یکی از دلایل چین اقتصادی است. روسای شرکت های دولتی چین با ناراحتی جنگ را نظاره می کنند. بسیاری از آنها نه تنها در روسیه، بلکه در اوکراین نیز کسب و کار قابل توجهی دارند. به عنوان نمونه cofco یک غول مواد غذایی متعلق به دولت چین، اوکراین را پایگاه مهمی می داند. شرکت دولتی، «گروه بازرگانان چین» صاحب پایانه های بندری اودسا، در ساحل دریای سیاه است که برای حمله روسیه در حالت آماده باش قرار دارد. این ها تنها بخشی از توافق های اقتصادی چین و اوکراین است.

تمرکز روسیه بر حوزه نفت و گاز

روسیه دوست دارد پیوندهای تجاری خود با چین را تبلیغ کند. ۴ فوریه، پوتین در حین بازدید از پکن، از یک قرارداد نفت و گاز به ارزش ۱۱۸ میلیارد دلار در سالیان متمادی رونمایی کرد و آن را به عنوان بخشی از چرخش خود به شرق اعلام کرد. اگرچه چین تحریم های غرب علیه روسیه را محکوم کرد اما روابط اقتصادی آن با روسیه به طور فزاینده ای محدود شده است.

نفت و گاز بر روابط تجاری دوکشور حاکم است. روسیه سومین تامین کننده بزرگ گاز چین است و چین تقریباً یک سوم صادرات نفت خام روسیه را در سال ۲۰۲۰ خریداری کرد. اما قراردادهای اخیر انرژی بین دو کشور راه حلی سریع برای بحران اقتصادی روسیه نخواهد بود. چین در سال ۲۰۲۱ تنها ۱۰ میلیارد متر مکعب گاز طبیعی از روسیه از طریق خط لوله Power of Siberia تنها خط لوله ای که دو کشور را به هم متصل می کند، وارد کرد. این حجم بسیار کمتر از ۱۷۵ میلیارد متر مکعب وارداتی اروپا از روسیه است.

تحلیلگران شرکت تحقیقاتی Gavekal اعتقاد دارند حتی اگر چین به اندازه اروپا اشتهای جذب سوخت فسیلی را داشته باشد، این منابع با خط لوله به چین مرتبط نیستند و جایگزینی فروش از دست رفته در اروپا در جاهای دیگر را دشوار می کند.

معاملات تسلیحاتی مسکو و پکن

چین متقاضی بیشتر محصولات تولیدشده در روسیه نیست. اروپا و آمریکا سال گذشته حدود ۴۹۰ میلیارد دلار کالا به چین فروختند که شش برابر فروش روسیه به چین است. تسلیحات تنها محصولات ساخت روسیه هستند که جذابیت بالایی در چین دارند.

پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۹۹۱، روسیه به دلیل کمبود نقدینگی به فروش ده ها میلیارد دلار تسلیحات مازاد مسکو به دشمن سابق خود در دوران جنگ سرد روی آورد از جمله جت های جنگنده، زیردریایی، هلیکوپتر، ناوشکن و موشک.

 این فروش پس از سال ۲۰۰۶ به دلیل مخالفت روسیه با کپی برداری چین و تا حدی به این خاطر که چین کیت‌های پیشرفته‌تری را می‌خواست و کرملین نمی‌توانست آن را بفروشد، کمتر شد. اما روسیه با اعمال تحریم‌های غرب به دلیل تصرف کریمه در سال ۲۰۱۴، از این نگرانی هم صرفنظر کرد و با فروش تجهیزات باکیفیت‌تر از جمله سیستم‌های موشکی و جنگنده‌ها به چین موافقت کرد، مشروط بر اینکه چین به صورت عمده خرید کند تا به روسیه اجازه کسب سود قابل قبول را بدهد.

ادامه دارد...